Alvleesklierkanker is een bijzonder agressieve vorm van kanker, waarbij 80 procent van de geopereerde patiënten binnen twee jaar opnieuw tumorweefsel (ook wel een recidief genoemd) ontwikkelt. Omdat tumorweefsel en littekenweefsel op een CT-scan erg op elkaar kunnen lijken, is het voor radiologen lastig om ze van elkaar te onderscheiden. AI kan hierbij helpen doordat het in staat is om subtiele verschillen in beeldmateriaal te herkennen en sneller grote hoeveelheden scans te analyseren.

Team Datacation heeft een AI-model ontwikkeld dat automatisch de alvleesklier kan herkennen en segmenteren op CT-scans. Tijdens een operatie wordt bij de patiënt vaak zowel de tumor als een deel van de alvleesklier weggehaald. Hierdoor ziet de pancreas er op de postoperatieve CT-scan bij iedereen anders uit werken bestaande segmentatie modellen suboptimaal.

Het ontwikkelde model maakt gebruik van een zogeheten encoder-decoder architectuur met een attention mechanism en is beter in staat om zich aan te passen aan de variatie tussen patiënten. Dit werk heeft geresulteerd in een wetenschappelijke publicatie.

Op dit moment werkt Datacation aan de doorontwikkeling van een AI-model dat automatisch kan detecteren of een tumor is teruggekeerd na de operatie. Om radiologen te ondersteunen bij de interpretatie van de uitkomsten, wordt er veel aandacht besteed aan uitlegbaarheid. Zo kan het model visualiseren welke delen van de CT-scan hebben bijgedragen aan de beslissing om iets aan te merken als littekenweefsel of als mogelijke tumor. Door deze visualisaties kunnen artsen beter begrijpen hoe het model tot een conclusie komt en die informatie met meer vertrouwen gebruiken in hun klinische besluitvorming.

Aan dit project wordt momenteel intensief samengewerkt door het UMC Utrecht en Datacation, met medefinanciering vanuit de Europese Unie. Het uiteindelijke doel is om het AI-model te integreren in de klinische praktijk, waar het radiologen kan ondersteunen bij het beoordelen van postoperatieve CT-scans. Door sneller en nauwkeuriger te signaleren of alvleesklierkanker is teruggekeerd, kan eerder worden gestart met een mogelijke behandeling. Dit biedt uitzicht op betere behandeluitkomsten en draagt bij aan een hogere overlevingskans en verbeterde kwaliteit van leven voor patiënten.